Arşivin ilk 20 yıllık bölümü, dönemin teknolojisine uygun makine ve filmler kullanılarak kayıt altına alınmıştı.
60’lı yıllarda ülkemizin ihraç ettiği yaş sebze ve meyve ürünlerini taşımak amacıyla yola çıkan Türk nakliyecileri, 50 yılı aşkın süredir uluslararası taşımacılık hizmeti veriyor. Devlet eliyle başlayıp ferdi girişimlerle ilerleyen Türk uluslararası karayolu taşımacılığı sektörü, 1980-1988 yılları boyunca süren İran-Irak savaşı döneminde gerçekleştirdiği yatırımlarla büyük bir hizmet potansiyeline erişmiştir. Savaş devam ederken, ağırlıklı olarak fotoğraflarla kayıt altına alınmaya başlanan Türk uluslararası karayolu taşımacılarının gelişim seyri, Aysberg Basın Yayın Ltd. Şti. arşivinin dijital ortama aktarılması çalışması sayesinde artık görsel olarak izlenebilecektir.
Fotoğraflar ülkenin her yanından sınır kapıları, limanlar, bugün bazıları kapanmış taşımacılık şirketlerine ait tesisler, bir kısmı hayatını kaybetmiş ancak her biri bugünün Türkiye lojistik endüstrisine giden yolun taşlarını döşemiş olan nakliyeciler, taşımacılık sektörünün gelişimini göstermesi açısından önem taşıdığı tartışmasız olan araçlar ve hatta tekstilden otomotive ürünler ve onların dönemini yansıtan kapları, şekilleri bu fotoğraflara bakarak görülebilmektedir. Yolların, limanların, havaalanlarının, vinçlerin, forkliftlerin, paletlerin gelişim seyri de aynı şekilde izlenebilmektedir.
Sadece Türkiye ve Türk taşımacıları ile bu taşımalara konu olan ürünler, araçlar, insanlar ile sınırlı olmayan arşivde, Türk araçlarının yurtdışındaki aktivitelerine ilişkin görüntüler de yer almaktadır. Geçilen gümrük kapıları, kullanılan yollar, yükleme yapılan depolar ve pek çok , ekipman ile ortam kayıt edilmiş durumda.
Sektörün geleneksel kamyonculuktan treyler ile uzun yol taşımacılığı ve uluslararası seferlere geçişi, oradan araçların trenlere ve gemilere bindirilmesiyle başlanan kombine taşımacılık macerası ve günümüze ulaşan intermodal taşımacılık çözümlerine erişimin her aşamasının haber kaygılarıyla kaydedilmiş olması, Türkiye’nin taşımacılık ve lojistik endüstrisi adına bir şanstır. Taşımacılıktan lojistik operasyonlara geçiş; depolama, dağıtım ve toplama gibi hizmetlerin gelişimi ve bugünün tedarik süreçlerinin yönetimine varışını görsel olarak izlemek heyecan verici.
Heyecan verici bu sonuca ulaşmanın temelinde, daha 1985 yılında bu vizyona sahip olan Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) yöneticilerinin kararı vardır. Arşivin oluşmasında, merhum UND Başkanı Saffet Ulusoy ve basın yayın alanındaki çalışmaları destekleyen ve büyük ölçüde yöneten Cüneyt Solakoğlu başta olmak üzere, Erol Soylu ve Şahap Çak gibi isimlerin katkısı büyük olmuştur.
Arşivi oluşturan dia pozitif ve basılı fotoğrafların dijital ortama aktarılmasını ilk öneren de UND Başkanı Çetin Nuhoğlu olmuştur. Önerinin üzerinden neredeyse 10 yıl geçti ama hem bunu yapacak enerjiyi hem de bütçeyi oluşturmak da bizler için çok kolay olmadı doğrusu. Arşiv tarama çalışmasının bu aşamasında, sadece 1985-2005 arasındaki 20 yılını kapsayan ve sayıları 50 bini bulan basılı fotoğraflar ve dia pozitif filmler yer alıyor. Sonraki yıllarda dijital fotoğraf makinelerinin kullanılmaya başlaması çok şeyi değiştirdi. Fotoğraf makinesine erişim kolaylaştı. Kompakt, dijital fotoğraf makineleri sayesinde fotoğraf herkes tarafından çekilebilir oldu. Bilgisayar kullanımı yaygınlaştı ve görüntülerin saklanması kolaylaştı. Film, banyo, baskı maliyetleri ortadan kalktı. Bu gelişmeler fotoğraf çeken insan sayısının da artmasıyla birleşince örneğin bir açılış törenine ilişkin film kullanılan tek makineyle çekilen fotoğraf sayısı 30 ise bu sayı neredeyse 300 oldu. Ayrıca, arşivimizi oluşturduğumuz yılların üçte birlik bölümünde yalnızca ben ve ekibim fotoğraf çekerken, her geçen yıl yayın hayatına başlayan dergiler ve daha sonraları eklenen dijital yayınlar sayesinde fotoğraf sayıları olağanüstü arttı. Aslında bu durum, Aysberg arşivini daha da kıymetli kılıyor. Ne de olsa günümüz etkinliklerinde aynı ana dair yüzlerce görüntü bulmak mümkün olabiliyor. Oysa Aysberg arşivi tek örnek ve yalnızca Türkiye’nin değil aynı zamanda bölge ülkelerinin de taşımacılığa ilişkin en büyük arşivi konumunda.
Binlercesi bizzat tarafımdan çekilmiş bulunan fotoğrafların arasında, birlikte çalıştığımız merhum Cihan Hayırsevener, Asım Aslan, Tamer Altunay, Ercan Tosunoğlu, Serhat Baş, Hasan Karakurt, Akın Öcal gibi isimler tarafından çekilmiş fotoğraflar da bulunmaktadır. Yanı sıra özel olarak yapılmış çekimlerden edinilen fotoğraflar da arşivde yer almaktadır.
Sadece ticari kaygılarla değil, akademik çalışmalar, aile eş dost arkadaş geçmişine ilişkin sosyal nedenlerle de olsa önemli bir başvuru kaynağına sektör olarak sahip olduk. Tüm emeği geçenlere; eli deklanşöre değenlere, gözünü vizörden ayırmadan yıllarca çalışanlara, yapılan bu işlerin ve bunu yapanların maliyetlerini ödeyenlere teşekkür ediyorum. Aysberg fotoğraf arşivi, yeni yılda Türk taşımacılık ve lojistik sektörüne armağan olsun.
İlker ALTUN
ilker@aysberg.com
Kargohaber Dergisi (Sayı:216)