27 Mart Cuma günü Covid-19 salgını önlemleri nedeniyle video konferans yoluyla toplanan DEİK Lojistik İş Konseyi, havacılık sektöründe yaşanan aksamalar, deniz taşımaları ve limanlarda karşılaşılan sorunlar ve başta şoförlere yönelik karantina uygulaması olmak üzere karayollarındaki durumu ele aldı.
Türkiye’nin en önemli lojistik operatörleri konumunda bulunan Arkas, Alışan, Kınay, Galata, Medkon ve başka lojistik şirketlerinin de temsil edildiği toplantıda; havacılık sektörünün yolcu hareketlerinin durması nedeniyle büyük sıkıntıya girdiği belirtildi. Konuyla ilgili bilgi veren ve sektörün sıkıntılarını anlatan Turgut Erkeskin; THY’nin de bu kapsamda bazı yolcu uçaklarını kargo taşıma hizmetine verdiğini söyledi.
Deniz taşımalarında da ciddi aksaklıkların yaşandığı belirtilen toplantıda söz alan konsey üyeleri, özellikle konteyner hizmetlerinde aksamalar yaşandığını, bunun ileriki günlerde daha da artmaması için liman hizmetlerinin düzene girmesi gerektiğine dikkat çektiler. Bu konuda iyi örnekler olarak ABD’de üç denizcilik şirketinin, İtalya’da ise Kuzey İtalya limanlarının işbirliği içinde operasyon yaptıkları dile getirildi.
Karayollarını da ele alan konsey üyeleri, kapılardaki kuyrukların uzamasının sadece maliyetler değil salgın açısından da riski büyüttüğünün altı çizildi. Yurt dışından gelen sürücülere yönelik olarak uygulanan 14 günlük karantinanın etkisiz olduğu, çalışmayan şoförlerin bu süre içinde eğer virüs taşıyorsa daha çok sayıda temas gerçekleştirdiği belirtildi. Bunun önüne geçilebilmesi için şoförlere test uygulanması istendi. Lojistik İş Konseyi olarak giriş kapısında test altyapısının oluşturulması ve test kitlerinin temini için katkıda da bulunabileceklerini belirten Erkeskin, ‘biz, altyapı için destek oluruz, testleri de ilgililer yapmalı’ şeklinde konuştu. Bu konuda ABD’den de örnek veren Erkeskin; ABD’nin gerek Meksika gerekse Kanada sınırından giren şoförlerin ateşini ölçerek içeri aldığını, bunu da ‘lojistiği durduramayız’ şeklinde açıkladıklarını belirtti.
Karada Havada ve Denizde Talepler Sıralandı
‘İş dünyamız ve kamu kurumlarımızın, lojistik sektörünün taleplerine kulak vermesi hayati derecede önemlidir’ diyen Lojistik İş Konseyi Başkanı Turgut Erkeskin, şunları söyledi:
“Covid-19 salgını neticesinde birçok şirket, ev-ofis uygulamasını devreye almıştır. Ancak lojistik sektörünün operasyonel gereklilikleri ve saha çalışmalarını sürdürme zorunluluğu, tüm ülke ekonomisi ve dış ticaretini yakından ilgilendiren bir konudur. Halihazırda değişkenlik göstermeyen düşük kar marjlarıyla çalışan firmaların, özellikle destek paketleriyle de açıklanan vade/ödeme ertelemeleri neticesinde bir süre sonra nakit akışında sorunlar yaşaması kuvvetle muhtemeldir. Sektör ile ilgili atılacak adımlar sadece lojistik firmalarını değil tüm mal ve hizmet kalemlerini etkileyecektir. Tedarik zincirlerinin salgın ortamında aksaması, başta sağlık ve gıda sektörleri olmak üzere yıkıcı etkiler doğurabilir. Yetkililerin ve karar alıcıların bunun bilincinde olarak lojistik sektör taleplerine eğilmesi kritik bir konudur. Depodan nakliyeye, gümrükten hava ve deniz taşımacılığına kadar zincirin tüm alanlarında faaliyet gösteren firma ve personeli, sağlık çalışanlarımızdan sonra hayatın en azından bu haliyle aksamaması adına en büyük fedakarlığı gösteren insanlardır. İş dünyamızın ve kamu kurumlarımızın lojistik sektör taleplerine kulak vermesi hayati derecede önemlidir.”
Lojistik İş Konseyi’nin başta Ticaret Bakanlığı olmak üzere ilgili kesimlerden talepleri, şöyle sıralandı:
Ticaret Bakanlığı
- Sınır kapılarında oluşan kuyruklar transit sürelerini iki katına çıkarmış, maliyetleri arttırmış ve tedarik zincirinde aksamalara yol açmıştır. Bunun yanında özellikle bu süreçte sıhhi olmayan şartlarda görevli personelin burada harcadığı ilave zaman dayanılmaz boyutlara yol açmıştır. Kapılarda hızlı covid-19 test kitleri ve ilintili tüm ekipmanın tedarik edilmesi hayati olmakla birlikte gerekli sayıda doktor ve sağlık personelinin geçici sağlık ocağıyla hizmet vermesi tüm ekonomik aktiviteleri ilgilendirecek vahim sorunları azaltabilir. Sektör paydaşları (TOBB, DEİK Lojistik İş Konseyi, TİM, UND, UTİKAD vb) altyapı ve ekipman iyileştirilmesine katkı verme noktasında hazırdır.
- Halihazırda değişkenlik göstermeyen düşük kar marjlarıyla çalışan firmaların özellikle destek paketleriyle de açıklanan vade/ödeme ertelemeleri neticesinde bir süre sonra nakit akışında sorunlar yaşaması kuvvetle muhtemeldir. Bu durum öncelikle lojistik sektörü için yıkıcı sonuçlar doğuracak olsa da kısa bir süre sonra tüm ticareti durma noktasına getirebilir. Bu sebeple firmayla lojistik şirketi arasında belirlenmiş özel bir anlaşma olmama durumunda Türk Ticaret Kanunu (TTK m 1530) kapsamında belirtilen 30 günlük azami ödeme süresi lojistik hizmetlerden faydalanıcı şirketler için titizlikle uygulanmalıdır.
Dışişleri Bakanlığı
- Karayolu lojistiğinde transit geçişlerde vize sorunu tedarik zincirlerini aksatmaya başlamıştır. TIR geçişlerinde Avrupa’da (Yunanistan ve İtalya hariç) birçok ülke vize yenilemesi yapmamaktadır. Şoförlerin mevcut vize süreleri dolduktan sonra uluslararası kamyonlarının çalışması mümkün değildir. Bu durumun başta Almanya olmak üzere ivedilikle çözülmesi, çözülemiyorsa en azından şoförlerin mevcut vizelerinin aynı süre kapsamında veya üçer ay süre ile yenilenerek uzatılması hayati derecede önemlidir.
UTİKAD, UND, TOBB Ulaştırma ve Lojistik Sektör Meclisi
- İçinden geçilen bu zor dönemde kapasite kullanımında verimsizliklere karşı sektör oyuncularının, aynı sistemi kullanan lojistik hizmet üretenler ile fiziki taşıyıcıların, benzerlerinin yurtdışında görüldüğü örnekleri uygulayarak kapasitelerini paylaşımlı kullanacak ve verimliliği attıracak iş modellerini geliştirmeleri beklenmektedir.