Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği IATA tarafından yayınlanan küresel ölçekte hava kargo taşımacılığına ilişkin 2019 yılı verileri kilometre başına ton olarak ölçülen yük miktarıyla hava kargo talebinin (FTK), mevcut kapasitelerdeki yüzde 2.1’lik artışa rağmen geçen yıl yüzde 3.3 düşüş kaydettiğini gösteriyor. IATA 2019’un hava kargo açısından 2009 küresel krizinden bu yana yaşanan en zayıf performansın gerçekleştiği bir yıl olduğunu duyurdu.
Aralık 2019’da kargo hacmi yüzde 2.7 daralırken, kapasite yüzde 2.8 yükseldi. Hava kargodaki düşüşte geçen yıl küresel ticaret hacminin binde 9 gibi düşük oranlı bir büyüme göstermesinin de katkısı oldu. Sektörün düşük performans göstermesinde ayrıca imalat yoğunluklu ekonomilerde GSYH büyümesinin yavaşlaması yanı sıra tüketici ve iş güven endekslerinin daha gevşek düzeylerde seyretmesi ve düşen ihracat siparişleri de etkili oldu.
IATA’ya göre 2020 yılı için güven endekslerinin ve iş emirlerinin artışa geçeceğine dair işaretler alınıyor. Ancak coronavirüs salgınıyla mücadele ile ilgili kısıtlamaların etkisi dolayısıyla hangi uzun vadeli etkilerin görüleceğini söylemek için henüz çok erken olduğu vurgulanıyor.
Coronavirüs etkisi ne ölçüde yansıyacak bilinemez
Hava kargodaki gelişmeleri değerlendiren IATA Başkanı Alexandre de Juniac“2009 yılındaki küresel finansal krizin sona ermesinden bu yana 2019 yılının en kötü yıl olmasının kökeninde yaşanan ticaret savaşları ve gerilimler var. Bu gerilimler hafiflerken şimdi de coronavirüsünün küresel ekonomide ne tür bir nihai etki yapacağını kestiremediğimiz bir dönemin içinden geçtiğimiz için iyi haberler verme ve alma konusunda henüz çok rahat değiliz. Tüm kısıtlamaların yürürlüğe konmasına paralel olarak bu kısıtlamaların ekonomik büyüme üzerinde bir olumsuz etkisi kesinlikle olacaktır.Ve elbette 2020 hava kargo işi için zorlu bir yıl olacak ”dedi.
Hava kargoda Asya-pasifik bölgesi en büyük payı alıyor
Bölgelere göre hava kargodaki gelişmeleri değerlendiren IATA verileri 2019 yılında Afrika dışındaki tüm pazarlarda hacim düşüşleri yaşandığını gösteriyor. Buna göre Asya-Pasifik bölgesi yüzde 34.6’lık oranla yük trafiğindeki en yüksek payını (FTK) koruyor. Yük trafiğinin payı, hem Kuzey Amerika hem de Avrupa için ise ılımlı bir şekilde sırasıyla % 24.2 ve % 23.7'ye yükseldi. Orta Doğu taşıyıcılarının trafik payı % 13'te sabit kaldı. Afrika ve Latin Amerika bölgelerinin toplam taşınan yükteki payı % 1.8 ve % 2.8 gibi marjinal büyüklüklerde gerçekleşti.
Hava kargo taşıyıcılarında durum genel tabloya uygun
Asya-Pasifik bölgesindeki havayolu şirketleri Aralık ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre talepte % 3,5 azalma kaydetti. Aralık’ta kapasite % 2.8 artış gösterdi. Asya Pasifik bölgesi yüzde 5.7’lik azalışla 2019'un toplam hacmi itibariyle tüm bölgeler içinde en büyük düşüşü yaşayan bölge oldu. Asya-Pasifik dünyanın ana üretim bölgesi olması dolayısıyla uluslararası ticaret gerilimler ve küresel büyümedeki yavaşlama 2019 yılında bölgenin hava kargo taşımacılığı hacimleri üzerinde önemli bir negatif etki yarattı. Sadece Asya bölgesinde gerçekleşen hava kargo taşımaları bir yıl öncesine kıyasla yüzde 8 azaldı.
Kuzey Amerika’da azalış
Kuzey Amerika bölgesinde faaaliyet gösteren havayolları Aralık ayında yüzde 3.4 daha az hava kargo taşırken, kapasitelerinde % 2,1 artış oldu. 2019 yılı toplamında bölgenin kargo hacimleri % 1.6'lık kapasite artışına kıyasla % 1.5 azalış kaydetti. Ticari gerilimler ve ABD'nin yılın ikinci yarısındaki ekonomik aktivitesinin azalması düşüşte etkili oldu. Aralık ayında yıllık bazda gözlenen % 5.6'lık düşüş, 2016'nın başından bu yana bölge için en zayıf aylık büyüme sonucu olarak kayda geçti.
Alman ekonomisi ve Brexit etkisi
Avrupa bölgesindeki havayolları Aralık ayında yıllık bazda navlun talebinde yıllık % 1,1 düşüş yaşarken, kapasite % 4,9 artış kaydetti. Aralık ayındaki yüzde 1.8’lik düşüş, 2019 yılında tüm aylarda yaşanan grafiğin bir başka tipik örneği oldu. Sanayi ürertimi yoğun Alman ekonomisinin daha gevşek bir büyüme izlemesinin, Brexit konusunda süregiden belirsizlikle birleşmesi 2019 sonuçlarına en fazla katkı yapan gelişmeler oldu. Bu şekilde 2019 yılı hava kargo taşımacılığında Avrupa bölgesinin 2012 yılından bu yana yaşadığı en zayıf yıl olarak tarihe geçti.
Ortadoğu küresel tedarik zincirindeki aksamalara endeksli
Orta Doğu bölgesindeki hava yolu şirketlerinin navlun hacimleri Aralık ayında yıllık bazda % 3.4 azalırken, kapasite sadece % 1.9 arttı. Bu rakamlar da 2019'daki % 4,8'lik talep düşüşünün yıllık sonucuna katkıda bulundu. Ortadoğu bu sonuçla 2019 yılında tüm bölgelerin büyüme oranındaki ikinci en büyük düşüşü yaşadı. Yıllık kapasite sadece % 0,7 arttı. Küresel tedarik zincirlerindeki aksamalar ve zayıf küresel ticaret ortamının bölgedeki havayolu şirketlerinin yeniden yapılandırma girişimleriyle birleşmesi Ortadoğu’nun hava kargodaki zayıf performansının temel nedeni olarak görülüyor.
Latin Amerika’da kapasite düştü
Latin Amerika’da merkezli havayolları Aralık ayında % 5.3’lük düşüşle tüm dünya bölgeleri içinde en keskin düşüşü yaşadı. Bölge aynı zamanda kapasitede bir azalma (% -3,1) gören tek bölge oldu. Bölge, 2019'da bir bütün olarak ikinci en güçlü performansı gösermiş olmasına rağmen, hacimdeki düşüşünü sadece % 0,4 ile sınırlasa da, çeşitli kilit ülkelerdeki sosyal huzursuzluk ve ekonomik zorluklar 2015'ten bu yana en zayıf uluslararası FTK sonucuna yol açtı. Latin Amerika’da yıllık kapasite ise % 4,7 arttı.
Afrika’nın sürpriz performansı
Afrikalı taşıyıcıların navlun talebi Aralık 2019'da 2018 yılının aynı ayına göre % 10,3 arttı. Bu, Afrika navlun hacimlerinin % 7,4 arttığını gösteren 2019 yılının güçlü tam yıl performansına da yansıdı. Aralık ayında kapasite % 10 artarken,2019 için toplam kapasite ise % 13.3 yükseliş kaydetti. Afrika bölgesinin yıl boyuncaki performansında hava kargo hacimlerindeki güçlü kapasite artışı ve Asya bölgesiyle gerçekleştirilen yatırım bağlantılarının bu olumlu genel tablonun ortaya çıkışına olumlu katkı yaptı.