Yılda 40 milyar dolar petrol faturası ödeyen Türkiye, özellikle petrol üreten ülkelerdeki istikrarsızlık nedeniyle artış eğilimindeki fiyatlardan ciddi biçimde etkileniyor. Petrolün varilinin 80 dolardan 100 dolara çıkması bile Türkiye için 9.6 milyar dolar ek fatura demek. Bu faturadan en önemli payı ödeyenlerden biri de taşımacılar. Bir yandan nükleer kriz nedeniyle fosil yakıtlara yönelik talebin artışı diğer yandan petrol üreten ülkelerin yaşadığı karmaşa, girdileri içinde akaryakıt tutarı yüzde 40’ları bulan sektörü yakından ilgilendiriyor.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre Avrupa’nın birinci, dünyanın beşinci en hızlı büyüyen ekonomisi olan Türkiye’de iç tüketim rakamları 2010 yılında 520 milyar doları buldu. Aynı zamandaki makine yatırımı ise 72 milyar dolar. Yeni kurulan şirket sayısında artış, çeklerin karşılıksız çıkma oranında düşüş olması elbette sevindirici.
Ancak dış ticaretteki açık yüzde 4.4 ile can sıkıcı olmaya devam ediyor. Türkiye’nin dünya ticaretinden aldığı pay, ihracatta yüzde 0.76 oranında. Bu pay, ithalatta yüzde 1.21 düzeyinde. Bu rakamlar Türkiye’yi ihracatta 40 ülke içinde 33. sıraya oturtuyor.
Kayıtlı olarak 10.6 milyon kişiyi istihdam eden Türk özel sektörü, 2009, 2010 arasında 1.1 milyon kayıtlı çalışan sayısı artışıyla toplam istihdam oranını yüzde 83’den yüzde 86’ya çıkardı. Tüm bu gelişime rağmen her yıl 800 bin gencin çalışma yaşına eriştiği Türkiye’de yüzde 10-11 düzeyinde seyreden işsizlik oranı, kriz öncesinin de bir puan üzerinde. Bu da çok sempatik bir durum değil elbette.
İçeride ve dışarıda yaşananlara ekonomik entegrasyonları nedeniyle oldukça duyarlı olan Türkiye, Ortadoğu’da, Kuzey Afrika’da yaşananlar karşısında sıkıntılı. Yıllık bir milyar doları bulan müteahhitlik gelirinin önemli bir kısmını elde ettiği bölgede yaşanan karmaşa, kısa vadede olumsuz sonuçlar doğurmakla kalmıyor. Özellikle petrol fiyatlarını olumsuz etkileyerek Türkiye gibi enerjide dışa bağımlı bir ülkeye yeni faturalar getiriyor. Türkiye ile birlikte başka ülkeler de ek faturalar ödemek, ödedikleri faturaları kendi ülkeleri içinde de dağıtmak durumundalar. Fakat hiçbir ülkede, Türkiye’deki kadar vergi giydirilmiş bir yakıt faturası ödenmediğini unutmamak gerekiyor.
Son gelişmeler; Türkiye’deki akaryakıtın en önemli tüketicilerinden dolayısıyla mağdurlarından olan taşımacılık ve lojistik endüstrisini işte bu yüzden daha da çok ilgilendiriyor.
İlker ALTUN | |