Taşımacılıkta standardizasyonu yakalamaya çalışan Avrupa, intermodal taşımacılık için de kolları sıvadı. ‘Avrupa’da İntermodal Yükleme Ünitelerinin Tanımlanması’na yönelik ILU Kodu çalışması, Uluslararası Kombine Kara-Demiryolu Taşıma Şirketleri Birliği UIRR tarafından kapsamlı bir rapor ile sektöre anlatıldı.
Konteynerlerin kullanılmaya başlanması ve bunların ISO standartlarına göre dünya çapında standardizasyonu, derin deniz taşımacılığının etkinliğini arttırırken bu durum da dünya ticaretinin önemli ölçüde gelişimini sağladı ve globalleşmeye bir zemin hazırladı.
Kıtalararası taşımacılıkta intermodal taşımacılığın gelişimi ise birden fazla taşıma modunun ihtiyaçlar çerçevesinde birbirine entegre şekilde kullanımı ile performansı ve esnekliği arttırdı.
Bu arada, demiryolu yük taşımacılığında yeni bir çağ açıldı. Geleneksel ‘vagon üstü yük taşımacılığı’ndaki oranlar sabit kalırken, kara-demiryolu kombine taşımalarında ise önemli artış oranları kaydedildi. Bugün yük taşımacılığında kara-demiryolu kombine taşımaları, Avrupa demiryolu girişimlerinde yük taşımacılığı performansının yüzde 25-40’ını temsil ediyor. Her bir iş gününde her biri ortalama 25 kamyon yükü kapasiteye sahip olan bin 200’den fazla yük treni, yurtiçlerinde 500 km, sınır ötesinde ise 950 km yol kat ediyor.
Yükleme birimlerinin vagonlar ile taşınması neredeyse her zaman ortalama demiryolu hatlarının normal gabarisini aşar ve bu nedenle demiryolu ağının sadece onaylanmış olan yüksek gabariye uygun bölümlerinde taşınabilmektedir. Bu demiryolu hatlarına bir mikyas kodu verilmiştir ve bu kodlar güzergahı kullanabilecek yükleme birimlerinin maksimum ölçülerini gösterir. Swap-body, ISO dışı konteynerler ve yarı römorklar gibi kombine taşıma yükleme birimlerinde de bunlara karşılık gelecek bir kodlama gerekmektedir. Böylece belirlenen güzergahta yükleme biriminin mikyas kodunun demiryolu hattındakini aşmasının önüne geçilir.
EN 13044 yönetmeliğine göre, artık swap-body ve yarı römorkların kodlandırılması, doğrudan üreticiler tarafından yapılacak. Üretici, yetkili birimlere tasarım planlarını ve ilgili hesaplamaları gönderecek. Buna göre, swap-body’lere mikyas, uzunluk, genişlik kodu ve dayanıklılık kategorisi, yarı römorklara ise taşıma yüksekliği ve paket vagonlar için uyumluluk kodu gibi hızlı ve güvenli yükleme için önemli bilgiler içeren kodlama plakası verilecek.
Şu anda deniz konteynerleri için dünya çapında kullanılan standart, ‘Bureau International de Containers’ tarafından belirlenen BIC kodunu tanımlayan ISO 6346 standardı. 20 milyon yük konteyneri için armatörler, nakliyeciler ya da kiralama şirketleri gibi kullanıcılar bazında bugüne kadar yaklaşık 2 bin BIC kodu verildi. Yük konteynerleri için 4. sıradaki ‘U’ ile gösterilen BIC kodunun kapasitesi, yaklaşık 17 bin koda izin veriyor. Bu da Avrupa’da yükleme birimine sahip olan tüm yapıların bu kodu almak istemesi durumunda yeterli olmayacak. Temelde Avrupa içinde kullanılan yükleme birimleri için teknik olarak uygun bir yapıya sahip olan ILU kodu kullanımı, Avrupa EN 13044 standardı ile yürürlüğe konuldu. Bu kodun kullanımı, UIRR tarafından yönetilecek.
ILU kodunun avantajları arasında; elektronik veri işlemeyi kolaylaştırması, hataları yüzde 95 oranında azaltması, sadece karayolu taşıması amacıyla alınmış olan tüm swap-body’lerin istendiğinde demiryolunda da kullanılabilecek olması, taşıma zincirinin her bir halkasının yükleme biriminin kime ait olduğunu tanımlayabilmesi ve buna bağlı olarak da gümrük kontrollerinde kolaylık ve daha fazla güvenlik sağlaması yer alıyor.
Bu kodun işleyişi ile ilgili olarak da, Temmuz 2011’den itibaren ILU kodlarının verilmeye başlanması, üç yıllık geçiş döneminin ardından Temmuz 2014’de sadece BIC veya ILU koduna sahip birimlerin kabul edilmesi, sekiz yıllık dönemin sonunda 2019 yılında ise tüm yükleme birimlerinin yeni kodlama plakasına sahip olması öngörülüyor.
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı ve Ulaştırma Komiseri Sim Kallas bu girişimi, “EN 13044’in kapsadığı inisiyatif ve ILU Kodu, sanayinin kendini gönüllü olarak düzenlemesine önemli bir örnek teşkil etmektedir,” şeklinde yorumluyor.